Le Retour à la raison
In de korte stille film Le Retour à la raison filmde de Amerikaanse dadaïst Man Ray nauwelijks herkenbare nachtelijke taferelen in Parijs. De opeenvolging van bijna totale abstracties, zoals raadselachtige fotogrammen en conglomeraten van spiralende of draaiende objecten, lijkt verstoken van zin of doel.
Een prototype voorbeeld van cinéma pur, de avant-gardistische filmbeweging van Franse filmmakers die “het medium wilden terugbrengen naar zijn elementaire oorsprong”. Ze geloofden sterk in cinema als onafhankelijke kunstvorm die niets mag ontlenen aan literatuur of toneel. ‘Pure cinema’ bestaat dan uit films zonder verhaal of personages, die abstracte emotionele ervaringen overbrengen door unieke filmische middelen.
Le Retour à la raison is gerestaureerd in 4K, net als Ray’s andere korte films Emak-Bakia (1926), L’Étoile de mer (1928) en Les Mystères du château (1929). In 2023 componeerden Jim Jarmush en Carter Logan, oprichters van de band Sqürl, een soundtrack voor deze vier films alsof ze één waren.
Deze anthologiefilm viert de honderdste verjaardag van het cinematografische werk van Man Ray. Het onthult ook de weinig bekende dialoog tussen twee multidisciplinaire kunstenaars en componeert een visueel muziekstuk dat raakt door zijn moderniteit en poëzie. De film werd vertoond als onderdeel van de Cannes Classics selectie van het Festival van Cannes en zal worden ingeleid door het hoofd van het programma Gérald Duchaussoy.
Deze vertoning vindt plaats in het kader van de 100e verjaardag van het surrealisme. In 1924 publiceerde André Breton het Surrealistisch Manifest, waarmee hij een artistieke en filosofische beweging op gang bracht die een blijvende invloed zou hebben op de 20e eeuw.
